Stručno vođenje kroz izložbu i predstavljanje knjige „Umetnost i dvorska kultura u Srbiji 1872-1903.“ u galeriji Muzeja
Knjiga dr Snežane Cvetković „Umetnost i dvorska kultura u Srbiji 1872-1903“ (Muzej u Smederevu, Centar za vizuelnu kulturu Balkana, Filozofski fakultet u Beogradu, 2022) poseban je i izrazit doprinos našoj nauci i kulturi. Obuhvata period od stupanja na presto kneza i kralja Milana Obrenovića 1868/1872. do ubistva kralja Aleksandra Obrenovića 1903. godine. Jasno je i pregledno struktuirana. U uvodnim razmatranjima predočavaju se opšte osobenosti dvora u evropskoj kulturi, predstavljaju dosadašnja naučna istraživanja dvorske kulture u Srbiji i postavljaju istraživački i konceptualni okviri monografije. Zatim se pruža uvid u dvorsku kulturu u Srbiji u ranijem periodu, od 1804. do 1872. godine, kao i u dvorske rezidencije, letnje dvorove i banjske vile, te dvorove vladara izvan Srbije (Herešti i Ivanka na Dunavu). Veliko poglavlje posvećeno je dvorskoj kulturi u epohi kralja Milana Obrenovića (1872-1889). Ono obuhvata analizu istorijskih okolnosti, tumačenje procesa kreiranja dvorske kulture patronatskim sistemom – trudom da se obrazuju domaći i privuku strani umetnici i nabave njihova dela usklađena sa državnim i nacionalnim potrebama, funkcijom prostorija i celina, kao i estetskim načelima vladara. Tumače se Stari i Novi dvor u Beogradu – njihova struktura, organizacija, svaka pojedinačna prostorija i njihova oprema. Analiziraju se dvorovi u Kragujevcu i Nišu, imanje u Toponici, letnji dvor u Smederevu i projekat lovačke kuće koji je kreirao jedan od najznačajnijih austrijskih arhitekata, Oto Vagner. Drugo veliko poglavlje posvećeno je umetnosti i dvorskoj kulturi u doba kralja Aleksandra Obrenovića (1889-1903). Kao i u prethodnom, analizirane su istorijske okolnosti i obrasci kreiranja dvorske umetnosti i kulture, patronatski mehanizmi i uloga umetnika. Predstavljeni su rekonstruisani i novi prostori Starog i Novog dvora u Beogradu, dvora u Nišu, paviljona u Niškoj Banji, letnjih dvorova u Smederevu i u Takovu. U zaključnim razmatranjima kritički se objedinjuju ostvarene analize i rezultati istraživanja.
Knjiga objašnjava geografsku i simboličku topografiju terena na kojima su podizani dvorovi, njihovu istoriju, funkciju i organizaciju. Rekonstruiše dvorske prostore i analizira svaki ponaosob. Analizira umetnička dela kojima su bili ukrašeni – slike, skulpture, nameštaj, rasvetu, dragocenosti (srebrninu, porcelan, staklo), fotografije, vrtni dizajn. Tumači i performativne umetničke izraze, oličene u raznolikim dvorskim ceremonijama. Knjiga razjašnjava ulogu kraljeva Milana i Aleksandra i njihovih supruga, kraljica Natalije i Drage Obrenović u stvaranju dvorskih kompleksa i dekoracija. Ukazuje na značaj umetnika – posebno arhitekata Jovana Ilkića i Aleksandra Bugarskog, slikara Vlaha Bukovca, Marka Murata, Đorđa Krstića, Paje Jovanovića, Anastasa Bocarića, skulptora Petra Ubavkića, Đorđa Jovanovića i mnogih drugih.
Ovo izuzetno izdanje, predstavićemo u sredu 10. aprila u 19 sati u galeriji Muzeja rudničko-takovskog kraja. Pre toga, autori izložbe „Put na istok“ koja je izložena u našoj galeriji, dr Snežana Cvetković i MA Dejan Vukelić, prirediće stručno vođenje kroz postavku u 18 sati. Pozivamo sugrađane da čuju zanimljivu priču o putovanju na istok kralja Milana Obrenovića a nakon toga da prisustvuju predstavljanju ovog izuzetnog izdanja.
GM PRESS/Muzej rudničko-takovskog kraja
