Od uspona dinastije Obrenovića do njenog pada i nestanka sa istorijske scene Srbije

Dinastija Obrenovića ostavila je mnogo dobrog svom pokolenju, sve ono što danas čini atribute moderne srpske državnosti, nastalo je u periodu vladavine Miloša Obrenovića i njegovih sledbenika.  Za vreme vladavine Miloša Obrenovića u periodu od 1829-1833. godine Srbija je postala autonomna kneževina, u okviru Turskog carstva sa apsolutnom unutrašnjom samoupravom.

– Za samo tri meseca ratovanja, sa minimalnim brojem ljudskih žrtava i neznatnom materijalnom štetom Miloš Obrenović je uspeo da vrati Srbiju u granice Karađorđeve Srbije, tačnije u Srbiju kakva je bila 1813. godine. Srbija je tada obuhvatala ukupno 18 nahija: 12 nahija Beogradskog pašaluka i još 6 oklonih nahija, uključujući Negotin sa Ključem. Istovremeno jedan pravni akt, koji se naziva berat omogućio je Milošu Obrenoviću da on postane priznati, izabrani srpski knez – predvoditelj srpskog naroda i da njega, po principu primogeniture nasleđuje njegov najstariji sin. I tako je kada je on abdicirao, njega nasledio njegov najstariji sin, knez Milan Obrenović. Srbija je u doba Miloševe vladavine ukinula feudalizam kao društveni poredak, zahvaljujući Sretenjskom ustavu. Svi ustavi i ustavni zakoni koji su doneti u Srbiji od 1815. godine vezuju se upravo za Obrenoviće. Miloš Obrenović je donosio zakone sa svojim saradnicima da se kuća i okućnica i par volova ne mogu otuđiti radi hipoteke, u njegovo vreme obnovljene su i mnoge crkve. Jedna od njegovih prvih zadužbina na ovim prostorima je crkva Svetog Save na Savincu. Nakon smrti kneza Miloša Obrenovića, knez Mihailo Obrenović je nastavio da vodi državu u istom stilu. Srbija je suspendovala Turski ustav iz  1838. godine, knez Mihailo je uticao na formiranje Narodnog pozorišta. Ustanovljena je i narodna vojska. Nakon Srpsko-turskih ratova Srbija se teritorijalno proširila na još četiri okruga i na Berlinskom kongresu postala je međunarodno priznata država – izjavio je Aleksandar Marušić, direktor Muzeja rudničko-takovskog kraja.

– Srbija je proglašena za kraljevinu 1882. godine, a prvi srpski kralj postao je Milan Obrenović. On je u braku sa vlaškom princezom Natalijom Keško dobio sina Aleksandra. U tom periodu dolazi do razvoja industrijalizacije, a Srbija dobija i prvu železnicu. Takođe u tom dobu nastale su i političke stranke: radikali, naprednjaci i liberali – dodao je Aleksandar Marušić, direktor Muzeja rudničko-takovskog kraja.

Posle dugo godina uspona i procvata srpske države, došlo je do pada.

Nestabilna politička situacija i povlačenje kralja Milana Obrenovića iz Srbije dovelo je do  narušavanja blagostanja. Zatim su se okupili svi pripadnici anti-Obrenovića, a neposredan povod za sve bila je ženidba kralja Aleksandra I Obrenovića sa kraljicom Dragom, rođenom Milanovčankom. U Vladi, a i u narodu vladalo je nezadovoljstvo zbog tog čina. U noći između 28 i 29. maja 1903. godine, došlo je do državnog prevrata, poznatog pod nazivom „Majski prevrat“ u kome su život izgubili kraljica Draga i Kralj Aleksandar I Obrenović od strane oficira zaverenika.

Nakon ovog čina Obrenovići su nestali sa istorijske scene, a na čelo Srbije je došla dinastija Karađorđevića.

GM PRESS/Aleksandra Joksić